Dünyayı sarsacak 10 yıl başlıyor!

Bir yerde dünyanın da gelecek on yılını belirliyor. Buna pekala John Reed’den hareketle ‘dünyayı sarsacak on yıl’ diyebiliriz. Çünkü… 

Cemil Ertem’in yazısı

Dünya Bankası’nın son raporu, yeni dünya ekonomisinin çok kutuplu bir gelişme göstereceğini ortaya koyuyor. Gelişmekte olan ekonomilerin dünya ticaretinden ve ihracatından aldıkları payın giderek arttığı ve bu artışın, sürekli bir hal alarak, en geç 2024’te gelişmiş ülke, gelişmekte olan ülke ayrımını ortadan kaldıracağı tahmin ediliyor. Aşağıdaki grafiklerde bu süreci okuyabilirsiniz.
ABD’nin dış ticaret ve bütçe açıklarını kapatmak, en azından makul bir seviyeye indirmek için 2.5 trilyon dolara varan bir kesintiye gidecek olması da bu tahmini başka bir açıdan destekleyen çok önemli bir gelişme. Çünkü ABD, borçlanma tavanını yükseltiyor ancak borçlanma artışından daha fazla bir bütçe kesintisiyle, önümüzdeki on yılda bütçe açığını 2.5 trilyon dolar azaltmayı planlıyor.

Yani ABD, kendisi için önümüzdeki on yılı belirlerken bir yerde dünyanın da gelecek on yılını belirliyor. Buna pekala John Reed’den hareketle ‘dünyayı sarsacak on yıl’ diyebiliriz.

Çünkü bu, ABD’nin yalnızca ekonomisini yoluna koyması anlamına gelmiyor. ABD’nin neredeyse IMF’nin geçmişte kalmış ortodoks programlarını uygularcasına başta savunma harcamaları olmak üzere, bir çok önemli kalemde trilyonluk kısıntılara gitmesi tam anlamıyla tarihi bir geri çekilme olarak okunmalıdır. Bütçede yapılan kısıntılar, şu sıralar Cumhuriyetçilerin Obama’ya karşı zaferi olarak anlatılsa da, işin özü çok daha derin bir yeniden yapılanmaya, daha doğrusu ‘geri çekilmeye’ tekabül ediyor. Tek kutuplu bir dünyada geçerli olabilecek bütün dengeler ABD’nin aleyhine çözülüyor…

Peki bundan sonra ne olacak; bir kere ABD’nin var olan sistemi hemen sonlandırması mümkün değil, bu yüzden ABD’nin yalnız borçlanma hızı düşecek, borçları yine artmaya devam edecek. 2012-17 arası kritik; bu süreçte ABD’nin toplam borcu yaklaşık 25 trilyon doları bulacak, işşiz sayısı artacak ama ABD, eskisine nazaran daha az savunma harcamaları ile yeni bir dengeye gelmeye çalışacak. ABD vatandaşları alışık oldukları refahı, bu süreçte ‘dünyanın güneyinde’ bulmaya çalışacak. Yani şimdinin ‘gelişmekte olan’ ülkelerinde iş arayacaklar. Dünya, yeni bir para birimi bulana kadar altının yıldızı hep parlayacak ve dolar giderek rezerv para olmaktan çıkacak.

Bu açıdan 2012 seçimlerinde, dünyaya yeniden ‘ağalık’ yapmak isteyen, sorunların çözümü için askeri harcamaları artırmaktan başlayan Cumhuriyetçilerin bence pek şansı yok. Kolu kanadı kırık da olsa Obama yeniden seçimi kazanır.

Bu süreçte, ABD’nin politik inisiyatifi BM’ye, askeri karar alma ve müdahale mekanizmaları ise NATO’ya geçecek. Bu kurumlardaki ABD üstünlüğünün yerini G-20 uzlaşısının alması bekleniyor.